Arslan, Atlantik Kurulu Türkiye ile Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) iş birliğinde düzenlenen “2022 Bölgesel Pak Güç Görünümü Konferansı”nın sonrasında AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, konferansa katılan uzmanların, güç krizine karşı hidrojen ve küçük modüler nükleer reaktörlerin tahlil olabileceğini belirttiğini söyledi.
Mevcut güç arzında meselelerin yaşandığı bu devirde nükleer ve hidrojenin daha süratli tahliller olabileceğini lisana getiren Arslan, “Özellikle Amerika küçük modüler nükleer reaktörlerin üzerinde çok duruyor. Kesin olan bir şey var ki bu savaştan sonra Rus gazının kullanılması çok sıkıntı. Bu nedenle küçük modüler nükleer reaktörler tahlillerden birisi. Hidrojen de yeni bir teknoloji lakin onun da devreye sokulması gerekiyor.” diye konuştu.
Arslan, Doğu Akdeniz, Irak, Türkmenistan, İran ve Azerbaycan’dan yeni gaz tedarikinin sağlanmasının vakit alabileceğini söz ederek, “Ancak buna karşın yeni gaz tedarikinin ehemmiyeti devam edecek. Azerbaycan inşallah Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Çizgisi’nin (TANAP) kapasitesini artıracak ve daha çok gaz tedarik edecek. Türkmen gazı nasıl getirilebilir, İran’dan daha fazla gaz alınması yahut Irak’ın devreye girmesi nasıl mümkün olabilir, üzere birçok bahis var. Burada Türkiye’nin rolü de artacak. TANAP’ın kapasitesi artırılıp Türkiye’nin daha güçlü bir transit oyuncu olarak devreye girmesi kelam konusu olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Tüm bu seçeneklerin altyapı yatırımı gerektirdiğine işaret eden Arslan, “Bu noktada bankaların da kimi kurallarını esnetmeleri gerekebilir zira yalnızca yeşil yatırım kâfi olmayacak. Fiyatlar artınca gaz bir müddet daha cazibesini koruyacaktır.” diye konuştu.
TÜRKİYE DE HAREKETE GEÇTİ: DIŞA BAĞIMLILIĞINI AZALTACAK
Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de “Hidrojen gücünün ismini gelecekte sıklıkla duyacağız.” diyerek Türkiye’nin güç stratejisi içerisine bu güç alternatifinin eklenmesi gerektiğini tabir etmişti. Buna nazaran, Türkiye’nin hidrojen gücüne ait birinci stratejisi, mevcut doğal gaz şebekesine hidrojen karıştırarak kullanmak ve bu yapılacak karışımın doğal gaz ithalat maliyetini azaltmaktır.
DÜNYA BUNUN PEŞİNDE: TÜRKİYE AVRUPA’YA SATACAK
Geleceğin petrolü olarak nitelendirilen yeşil hidrojen gücünün ikinci boyutu ise Türkiye’nin 1,6 milyon tonluk yeşil hidrojen potansiyelinin yeni bir ihracat gereci olması hususudur. Buna nazaran, Türkiye’de üretilen hidrojen Avrupa’ya satılabilir. Bu bahse örnek olarak, Almanya’nın geçen yıl ortaya koyduğu ulusal hidrojen stratejisi kapsamında Türkiye’den yeşil hidrojen alınabileceğini belirtmesi gösterilebilir. Ayrıyeten, Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden taşıyan Güney Gaz Koridoru ile Avrupa’ya hidrojen taşınabilir. Bu durum, hem Türkiye’nin Avrupa güç güvenliğindeki rolünü pekiştirecektir hem de Türkiye’nin jeopolitik ehemmiyetini arttıran bir diğer öge olacaktır.
HİDROJEN GÜCÜ NEDİR?
Hidrojen gücünü kısaca, tabiatta bileşikler halinde bulunan hidrojenin dönüştürülmesiyle elde edilen güç kaynağı olarak tanımlamak mümkün. Öbür bir sözle, bu güç kaynağı hidrojen atomlarının oksijen atomlarından ayrılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Son devirlerde hidrojen gücü Paris muahedesi kapsamındaki karbonsuzlaşma gayelerini gerçekleştirmek için kullanılacak güç alternatiflerinden biri olarak görülüyor.
Hidrojen gücü farklı renklerle temsil edilen bir üretim sürecine sahiptir. Bunun manası, farklı güç kaynaklarıyla hidrojen gücü üretilebilmesidir. Bunlar; fosil yakıtlarla üretilen gri hidrojen, doğal gaz ile üretilen mavi hidrojen, şimdi deneme evresinde olan metanın termal parçalanması ile elde edilen turkuaz hidrojen ve yenilenebilir güç ile elde edilen yeşil hidrojen olarak sınıflandırılabilir. Yeşil hidrojen, hem Paris İklim Muahedesi’nin taahhütlerini yerine getirmek için hem de dünyadaki güç meselesinin tahlili için bir fırsat olarak görülüyor. Bugün prestijiyle, tüketimi gerçekleşen 70 milyon ton hidrojen, fosil kaynaklardan elde ediliyor. 30 yıllık müddet zarfında ise hidrojen üretiminin yeşil kaynaklardan üretileceği öngörülüyor.
Bu minvalde, Japonya, sıfır karbon emisyonu amacına ulaşmak için yeşil hidrojene yatırım yaparken, Çin yıllık 180 milyon galon akaryakıt kullanımını telafi edecek büyük bir yeşil hidrojen projesini onayladı. Çin bu yatırımlarla elektrik üretiminin yüzde 10’unu hidrojen gücünden karşılamayı hedefliyor. ABD ise New York’ta günde 500 ton yeşil hidrojen üretilecek bir tesisi 2025 yılına kadar kurmayı planlıyor. Ayrıyeten, yakın devirde Avrupa Birliği (AB) hudutları içinde 130 milyar dolarlık hidrojen gücü projesinin hayata geçirilmesi bekleniyor. Dahası, Yeşil Mutabakat dokümanı dahilindeki 2050 yılında sıfır emisyon gayesi çerçevesinde AB başkanları 2030 ve 2050 maksatlarını gerçekleştirmek için 1 trilyon avro bütçe konusunda anlaştılar. İklim maksatları çerçevesinde bütçenin, içinde yeşil (temiz) hidrojenin de bulunduğu projeler için kullanılması öngörülüyor. Dünya’da durum böyleyken Türkiye’nin de güç stratejisi içinde hidrojenin yeri gün geçtikçe artıyor.
YERİNDE NÜKLEER GÜÇ: KÜÇÜK MODÜLER REAKTÖRLER
Nükleer güçte yeni gündem ise küçük ve mikro modüler reaktörler. Şimdi geliştirme kademesinde olan reaktörler birçok ülke ve şirketin gayesinde.
Küçük Modüler Reaktörler ve Mikro Modüler Reaktörler de şimdi Ar-Ge evresinde olan ve hem ülkelerin hem de şirketlerin dikkatini çeken nükleer teknolojilerinden. Örneğin Kanada, bu reaktörlere yatırım yapacağını duyurdu. İngiltere küçük modüler reaktörler geliştirmeyi güç stratejisine ekledi. Katar Rolls-Royce öncülüğünde yürütülecek projeye yatırım yapacağını açıkladı.
TRT Haber’e değerlendirmelerde bulunan İstanbul Aydın Üniversitesi İleri Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Saygın, küçük ve mikro modüler reaktörlerin bir ülkenin güç pastası içinde süratle yer alabileceği fikriyle doğduğunu söylüyor.
Küçük ve mikro modüler reaktörlerin bir avantajı da gereksinim duyulan yerin çabucak yakınına kurulabilmeleri. Saygın’ın aktardığına nazaran kapasite faktörleri ekseriyetle %90’ın üzerinde, yani kesintisiz çalışabilme kabiliyetleri var.
Bu kabiliyetleri, onları çeşitli misyonlarda güç kaynağı rolünü üstlenmek için elverişli hale getiriyor.
“Uzayda, Kutuplarda gelecekte gerçekleştirilecek çeşitli misyonlarda güç sağlayıcı rolünü özelikle mikro modüler nükleer santraller üstlenebilir. Mikro modüler santrallerin otonom çalışması, yakıt değiştirmeden uzun yıllar çalışabilmesi, boyutları ve mobilete kabiliyeti üzere tasarım özelikleri nedeniyle bu çeşit misyonlar için uygun oldukları öngörülebilir.”