Depremde ömrünü kaybeden tüm bölge halkına Allah’tan rahmet, yakınlarına sabır ve güç kuvvet diliyorum. Afetzede kardeşlerimizden yaralılara acil şifalar, bundan sonraki ömürlerinde güç kuvvet ve kolaylıklar diliyorum.
Depremin ağır olarak hissedildiği Adıyaman ve Kahramanmaraş bölgesinde, Atlas Üniversitesi ismine yapmış olduğum ziyaretten yeni geldim.
Kurtarma gruplarının artık işini tamamladığı fakat yeni olabilecek zelzele risklerine karşı alarmda beklediği, yerlerini enkaz kaldırma gruplarına bıraktığı bir süreç yaşanıyor bölgede. Afetzedeler -ne kadar inançlı olduğu tartışılsa da- inançlı bölgelere naklediliyor, konteyner kentler, çadırkentler, kuruluyor, AFAD, Kızılay, Ahbap, Müsiad, Türgev, herkes alanda, yaralar sarılıyor.
İşte artık en fazla takviye vakti. İşte artık en çok elini taşın altına koyma vakti.
Hepimizin gücü nispetinde yapabileceği bir şeyler var. Müsait olanlar bölgeye gidip çocukların saçlarını okşayabilir, büyüklerle sohbet edebilir, bir çadır kurulumunda ya da bir dayanak kamyonunun boşaltılmasında işin ucundan tutabilir, bölgeye gidemeyenler bir besin kolisi, maddi yardım yapabilir ona da gücü yetmeyenler, kendi mahallelerindeki bir afet uyum merkezinde besin kolilerinin imaline katkıda bulunabilir, vakit dayanışma ve takviye vakti.
Sosyal Medya Bağlantının Merkezi Oldu, Amiral Twitter
Depremin büyüklüğü ve yıkıcı tesiri tüm ülkeyi huzursuz etti. Feci sarsıntı sonrasında tüm ülke yaşananları öğrenmek için konvensiyonel medyanın yanı sıra, toplumsal medyaya akın etti. Bilhassa sarsıntı bölgesinde ailesi, yakınları ve arkadaşları olanlar bilgi almak için her türlü bağlantı ağlarına koştular.
Tabii anlık data transferinin baş döndürücü süratle gerçekleştiği toplumsal medya mecralarının suratına, konvansiyonel medyanın yetişmesi mümkün değildi. Bir tv kanalının (Stüdyoda dekorun ve ışığın hazır olduğunu varsaysak, makyaj, kuaför gereksinimi olmasa bile.) yayına girmesi gecenin 4.17’sinde en az 1 saat sürerdi.
Sosyal medya mecraları zelzelenin birinci anlarından itibaren bağlantının merkezi oldu. Zelzelenin hangi kentlerde hissedildiği, büyüklüğü, yıkımlara dair birinci bilgiler ile enkaz altından “yardım” davetleri, fotoğraflı ve görüntülü olarak toplumsal medya mecraları üzerinden duyuldu. Bilhassa Twitter dakikalar içinde bağlantının ve haber almanın merkezi oldu.
İletişimsizlik yıkımın habercisiydi
Depremin birinci dakikalarında Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman’dan data gelmemişti, halbuki zelzelenin merkezi Kahramanmaraş’tı. Bölgeden bilgi akışı olmaması, bu kentlerdeki büyük yıkımın habercisi oldu; elektrik kesilmişti, internet servis sağlayıcılar etkisiz hale gelmişti.
Teknolojinin ve afetin müsaade verdiği imkanlar dahilinde bölgeden gelen yardım ve temel gereksinim talepleri toplumsal medyada bilhassa Twitter’da süratle yayıldı. Toplumsal medya ve her türlü teknolojik irtibatın sarsıntı üzere her türlü afet durumunda ne kadar elzem olduğu, hayati değere sahip olduğu bir kere daha ortaya çıktı.
İtfaiyeci yaklaşımı !
* Doğruluğundan %100 emin değilsek paylaşmayalım.
* Doğruluğundan %100 eminsek de uygunca düşünelim, dinamikler daima değişken.
* Olumsuz bir durum paylaşacaksak 2 defa değil, 200 defa düşünelim: ‘Bu paylaşımın afetzedeye ne katkısı olacak?’ Katkısı olmayacaksa paylaşmayalım.
Bu günlerde itfaiyeci yaklaşımı uygulayalım. Nedir itfaiyeci yaklaşımı?
Yangın çıkmış ortalık yanıyor, yangını mı söndürürsünüz? Alevlerin git gide büyüdüğü ortamda yangını bırakıp neden çıktı sanki diye baş mı yorarsınız? Evvel yangını söndür. Sonra nedenini araştırmaya sıra gelsin.
Sosyal medya mecralarını acıyı çoğaltmak için değil, dayanışma için kullanalım
Deprem manzaralarının toplumsal medya mecralarında düşünmeden paylaşılmasının çok fazla handikapı var. Sarsıntı bölgesi ile ilgili enkaz imgeleri, yıkılan binalar duygusal müziklerle birlikte paylaşılıyor. Bu tıp paylaşımlar, hem afetzedenin travmasını arttırıyor, hem afet alanından uzaktaki vatandaşların da önemli derecede travmatize olmasına neden olabiliyor. Ayrıyeten afetzedenin kendilerini bir meta olarak düşünmesine, kendi acısının bir tıklanma, bir popülerlik materyali olarak kullanıldığını düşünmesine de neden olabiliyor. İşte o yüzden:
– Afete dair duygusal müziklerle dramatik paylaşımlar yapılmamalı.
– Zelzele bölgesinde bir kişi ile toplumsal medya üzerinde bağlantıya geçildiğinde telaşla değil, tahminen teselli, tahminen yalnızca “seni anlıyorum” hissiyatını verecek halde konuşulmalı.
– Zelzelesi Allah’ın bir cezası olduğu biçiminde yorumlayan şahısların bildirileri paylaşılmamalı.
– Çocuklar ekrandaki sarsıntı dehşetinden uzaklaştırılırken, internet ortamına başıboş formda salınmamalı. Birbiri gerisinde gelen görüntü tekliflerinde ekranlardan çok daha travmatik manzaralarla karşılaşabilirler.
Afet durumlarında İrtibat teknolojilerini nasıl kullanmamız gerekir?
1- Teknik manada şunlar yapılmalı:
*Telefonların acil durum bildirimleri açılmalı.
*İletişim için SMS ve çevrimiçi platformlar tercih edilmeli.
*Telefon görüşmeleri mümkün olduğunca kısa tutulmalı ve şarj boşa harcanmaktan kaçınılmalı.
*Cihazların pozisyon bilgisi açık olmalı, toplumsal medyadan bilgi gönderiyorsanız yer bildirimi ile gönderilmeli.
2- Algısal manada şunlar yapılmalı
*Bilgi edinme için; emniyetli kurumların, resmi kaynakların hesapları, teyit ve doğrulama platformları takip edilmeli.
Paylaşım yaparken de, bu formda teyit edilmiş bilgiler paylaşılmalı.
*Teyit edilmemiş, kaynağı belirli olmayan, somut dataya dayanmayan açıklamaların hakikat olmayabileceği her vakit akılda tutulmalı ve bu tıp içeriklere kuşkucu yaklaşılmalı.
*Manipülatif, aldatıcı ve kusurlu bilgilerin, geçersiz haberlerin, halkı paniğe sürükleyecek içeriklerin yayılmasına aracı olmaktan kaçınılmalı.
*Hassas içerikler barındıran manzaralar paylaşılmamalı. Çok gerekli ise sansürlenmemiş olarak paylaşılmamalı.
*Sosyal medyanın en değerli handikaplarından bir tanesi yeterlilik kriteridir. Bir bahse dair açıklama yapan hesapların hususla ilgili uzmanlığına ve bilgiye ulaşabilecek bir pozisyonda olup olmadığına dikkat edilmeli.
Linkedln